Op tour met het openbaar vervoer: op oorlogspad van Blankenberge naar Knokke

Op tour met het openbaar vervoer: op oorlogspad van Blankenberge naar Knokke



Neen, we gaan geen oorlog verklaren aan de kustgemeentes, maar we gaan wel langs verschillende belangrijke plekjes uit de Eerste Wereldoorlog op deze route! De hele Belgische kust heeft een rijke geschiedenis wanneer het gaat om de Groote Oorlog en van 2014 tot 2018 werd deze oorlog aan de hele kust herdacht met evenementen, wandel- en fietsroutes en ook in de musea! We stippelden deze route uit met de Kusttram in het achterhoofd zodat je in Blankenberge, Zeebrugge en Knokke de oorlogsgeschiedenis kunt gaan ontdekken.

Blankenberge

Je start aan het station van Blankenberge was yay openbaar vervoer! Van daaruit wandel je over de Kerkstraat en bij het oude Stadhuis sla je linksaf naar de Langestraat. Het oude stadhuis dateert van 1680 (!) en overleefde beide wereldoorlogen. Nu doet het dienst als exporuimte.

Sla dan rechtsaf naar de Bakkersstraat en loop verder naar de zeedijk. Eenmaal op de zeedijk zie je rechts van je een groot standbeeld.

Standbeeld van Lippens en De Bruyne in Blankenberge voor Eerste Wereldoorlog via beeldbank Kusterfgoed en stadsarchief De Benne
Foto van het standbeeld voor de Eerste Wereldoorlog - Beeldbank kusterfgoed en stadsarchief De Benne Blankenberge

Het standbeeld van Luitenant Lippens en Sergeant De Bruyne is geen monument dat WOI herdenkt, maar wel de twee hoofdfiguren Jozef Lippens en Henry De Bruyne die in Congo werden vermoord. Het belang van het beeld in WOI is het materiaal waaruit de beelden waren gemaakt. Het huidige standbeeld dat je ziet is niet het origineel: in 1914 werden de bronzen beelden opgeëist door de Duitsers die het metaal nodig hadden voor kanonnen e.d. Gelukkig bleven de mallen van het standbeeld bewaard en kon in 1921 een nieuw beeld worden geplaatst op de plek van het oorspronkelijke monument.

Loop verder over de zeedijk richting de pier. Je komt dan voorbij het Casino, waar enkele raar gevormde babies over het gebouw kruipen. 

Oude prentenkaart van Grand Hotel Des Bains et des Familles en het Casino van Blankenberge ca. 1865-1914 via beeldbank Kusterfgoed en Stadsarchief De Benne
Foto uit de Beeldbank Kusterfgoed  - Stadsarchief  De Benne Blankenberge

Tussen het Casino en de Charlierhelling verderop bevond zich vroeger het Grand Hotel des Bains et des Familles. Een belangrijke spilfiguur van de Eerste Wereldoorlog verbleef hier vaak met zijn familie. Die figuur was aartshertog Frans Ferdinand, die (voor de dodelijke aanslag op hem en zijn vrouw in Sarajevo op 28 juni 1914) nog een vakantie in dat hotel had gepland in juli 1914. Het hotel dateerde van 1864 en werd waarschijnlijk vernield in de tweede wereldoorlog samen met een groot gedeelte van de zeedijk. Tegenwoordig staan er heel wat apartementsgebouwen op de plek van het favoriete hotel van de aartshertog wiens dood WOI in gang zette.

Wandel verder naar de pier en geniet van een korte wandeling over het icoon van Blankenberge. 

De pier van Blankenberge zag er niet altijd zo uit: tot 15 oktober 1914 stond er een prachtige gietijzeren pier in art nouveaustijl. Op deze dag werd de oorspronkelijke pier van Blankenberge (die er sinds 1894 stond)echter opgeblazen door de Duitse bezetters die wilden voorkomen dat de pier zou gebruikt worden als landingshoofd voor de geallieerde troepen bij een aanval. In 1933 werd er dan de huidige pier geplaatst, die in de Tweede Wereldoorlog nét niet werd opgeblazen omdat een sergeant het bevel om dit te doen negeerde.

Neem De Saedeleerhelling richting de A. Ruzettelaan waar je de Kusttramhalte Blankenberge Pier hebt. Neem dan de Kusttram richting Knokke.

Wil je nog meer van het oorlogsverleden van Blankenberge ontdekken? Dat kun je tijdens de wandel-en fietsroute Blankenberge en Uitkerke bezet! Deze is verkrijgbaar bij de dienst Toerisme van Blankenberge.

Zeebrugge

Een kort tussenstopje op weg naar Knokke: de haven van Zeebrugge speelde immers een grote rol in de Eerste Wereldoorlog en mag niet vergeten worden!

Stap uit aan de halte Zeebrugge Strandwijk. Neem de Sint Christinastraat en sla rechts af naar de Mercatorstraat. Sla dan links af naar de Bastenakestraat en vervolg je weg tot aan de Brusselstraat. Ga links en dan rechts via de Adriaan de Gerlachestraat tot de zeedijk.

Kunstwerk op het strand van Zeebrugge ter herdenking van de eerste wereldoorlog
Kunstwerk op het strand van Zeebrugge ter herdenking van de Eerste Wereldoorlog - 2018

Het strand van Zeebrugge is een van de breedste stranden aan onze kust. In de verte zie je ook de haven van Zeebrugge, misschien wel de bekendste haven van de kust. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de haven bezet door Duitse troepen en diende de haven als toegangspoort tot de Noordzee voor Duitse onderzeeërs.

Wandel een stukje richting de Baron De Maerelaan. Daar zie je een monument met 3 luiken staan.

Het Saint Georges Day Monument is een monument dat de aanval op de haven van Zeebrugge herdenkt. Op 23 april 1918 vielen Britse troepen de haven aan om zo de vaargeul te blokkeren door schepen te laten zinken, maar de aanval eiste een hoog dodentol. Bovendien was het geen succes: door het verwijderen van 2 pieren konden de duikboten van de Duitsers bij hoog tij nog steeds langs de gezonken schepen van de Britten varen. In Oostende vond op dezelfde dag een gelijkaardige aanval plaats.

Het monument herdenkt de Britse mariniers die het leven lieten bij de aanval  en in de twee bronzen zijluiken worden de vergane schepen afgebeeld. Het centrale paneel (dat onderdeel was van het originele monument) beeldt de haven af met hoe het geschut en de schepen waren opgesteld.

Ga via de Baron De Maerelaan terug richting de Kustlaan zodat je de Kusttram verder richting Knokke kunt nemen.

Wil je meer weten over het oorlogsverleden van Zeebrugge? Bij Seafront kom je meer te weten over de rol van de haven in beide wereldoorlogen. Hiervoor kun je afstappen bij de halte Zeebrugge Kerk.

Knokke

Als je afstapt aan de halte Heist Heldenplein, zie je een standbeeld van een soldaat die een gewonde soldaat beschermt. Dit beeld werd in 1921 door H. Le Roy gemaakt om de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog te herdenken.

Knokke bleef ook niet gespaard van de gruwels van de Eerste Wereldoorlog: de Duitse bezetting starte op 18 oktober 1914 en zou blijven duren tot het einde van de oorlog. De Duitsers groeven loopgraven en bouwden batterijen in Knokke (en over bijna de hele kust). Na de Eerste Wereldoorlog werd er op een zandbank voor de kust een hele hoop munitie  gestort, wat er nu het grootste munitiestort van België van maakt.

Stap af aan de halte Knokke Station. Je zult vast wel honger hebben, dus neem even de tijd om een hapje te eten in Knokke. Hier ontdek je de leukste adresjes!

Zeedijk Knokke Le Zoute met gocart
Tegenwoordig zijn er niet meer zoveel overblijfselen van de Eerste Wereldoorlog in Knokke.

Op het einde van de zeedijk van Knokke Le Zoute (grens met het Zwin) liep in de Eerste Wereldoorlog een ijzeren draad die onder hoogspanning stond.  De Dodendraad, zoals deze genoemd werd, was een manier om de Belgen te beletten te vluchten naar Nederland. Het 'ijzeren gordijn' liep langs de Belgisch-Nederlandse grens en was omgeveer 357 km lang en 2 meter hoog. Zo controleerden de Duitsers het toevoer van goederen en zorgden ze ervoor dat men niet zomaar naar het neutrale Nederland zou vluchten. Na de oorlog beschouwden landbouwers de afscheiding als oorlogsbuit en hergebruikten de materialen om hun weides mee te omheinen.

Meer weten over de Dodendraad? Lees er meer over in dit artikel van VRT NWS.

Pro tip: koop een dagticket voor De Lijn in een verkooppunt. Zo betaal je slechts € 7,00 in plaats van € 9,00 !

 Bekijk alle locaties op de kaart


Gerelateerde blogposts
Ontdek meer