Mythes en legendes van de Belgische kust

Mythes en legendes van de Belgische kust



Volksverhalen zijn al (letterlijk) eeuwen oud en bij de vissers worden ze vaak nog geloofd. Doe het af als vissersbijgeloof of misschien geloof je het zelf wel! De Belgische kust vormde geen uitzondering: hieronder lees je de bekendste mythes en zelfs de verhalen van vrouwen die ter door werden veroordeeld wegens hekserij.

De Roesschaert uit Blankenberge

Standbeeldje van de Roesschaert in het Huisje van Majutte in Blankenberge
Beeltenis van de Roesschaert, te vinden in het Huisje van Majutte

Volgens de mythe is de Roesschaert een heks wiens huisje verwoest werd door een grote storm en zich na de storm veranderde in een hond. Daarna kwelde de heks in de vorm van verschillende dieren (en zelfs een visser) de vissersbevolking van Blankenberge.

Om zich te beschermen tegen de Roesschaert kregen veel vissers een ‘lapnaam’ een bijnaam die de echte naam over tijd zou veranderen. Het ging zelfs zover dat de vissers ‘gedoopt’ werden door ze helemaal zwart te maken en dan zeewater in hun gezicht te gooien terwijl de volgende woorden werden gezegd:

“Ik doop u,

En Roesschaert,

Dien Leelijkaerd,

Keere zich om,

Romme, dom, dom,

Uw naem is… (de lapnaam)” 

Bron: Wikipedia  

De traditie van lapnamen leeft vandaag de dag nog steeds onder de vissers. In het Huisje van Majutte kun je de lapnamen van verschillende Blankenbergse vissers lezen in een van de tafels.

Jeanne Panne uit Nieuwpoort

Duvetorre in Nieuwpoort
De Duvetorre in Nieuwpoort-Stad kreeg de bijnaam doordat men dacht dat Jeanne Panne hier afsprak met de duivel.

Jeanne Panne was een bakkersvrouw die in 1650 veroordeeld werd tot de brandstapel wegens hekserij. Ook haar vader werd verbrand als heks toen Jeanne 10 jaar oud was.

Op 57-jarige leeftijd werd Jeanne Panne ervan beschuldigt een heks te zijn door verschillende mensen. Volgens hen voorspelde ze de toekomst en zou ze zelfs mannen voor een korte tijd impotent hebben gemaakt. Na een volledige dag gemarteld te worden bekende Jeanne Panne dat ze met de duivel samenspande. Op 16 mei 1650 werd Jeanne verbrand als heks.

In Nieuwpoort wordt het leven van Jeanne Panne tijdens de triënnale Heksenfeesten uitgebeeld, van geboorte tot wanneer ze werd verbrand als heks.

Stientje Bogaert uit Blankenberge

Plaque van Stientje Kervel in het Huisje van Majutte
Plaque van Stientje Kervel in het Huisje van Majutte

Justine ‘Stientje’ Bogaert was een kruidenvrouw uit Blankenberge die door de bevolking werd aangezien voor een heks. Ze verkocht kruiden en boeken en maakte ook zelf kruidenmengels. Daarbij kwam nog eens dat ze een grote vrouw was met zwart haar. 

De vissers en kinderen waren bang van haar en ze kon volgens hen beelden verplaatsen met haar gedachten en ook dingen laten verdwijnen. 

In Blankenberge werd in 2015 Stientje vereeuwigd als een van de reuzen voor de Halloweenparade. In het Huisje van Majutte kun je trouwens ook een 'Stientje Kervel' proberen, een likeurdrankje. 

Fleris de duivelse boerenknecht uit Middelkerke

Flerisstandbeeld Middelkerke
Flerisbeeld in Middelkerke - Foto via Middelkerke.be

In Leffinge bij Middelkerke ligt de “Fleriskothoeve”, een hoeve uit de 14e eeuw die waarschijnlijk van de Tempeliers was. De hoeve kreeg haar huidige naam door de boerenknecht Fleris, die een nogal duivelse reputatie kreeg. De legende van Fleris speelt zich af in de 16e eeuw, een eeuw van heksenvervolgingen en spanningen. Volgens de legende maakt Fleris de hofstede onveilig, door onder andere de boel te saboteren wanneer men naar de kerk wou gaan. Als men plezier wilde hebben, hield Fleris hen echter niet tegen.

Fleris werd verbannen naar de Rode zee, maar probeert nog altijd terug te keren naar de hoeve. Er wordt gezegd dat de hoeve behekst is omdat geen enkele boer er langer dan 9 jaar is gebleven, de oogsten zouden telkens mislukken en de schuur zou verschillende keren zijn afgebrand.

Je kunt tijdens de Fleriswandeling een mooie wandeling doorheen Leffinge maken en je komt ook voorbij de hoeve zelf!

Het Heilig Kruis van Wenduine 

Zeezegening Wenduine
Zeezegening en processie in Wenduine op pinkstermaandag - Foto via visitdehaan.be

Lang na een stormvloed visten Blankenberge vissers in het overspoelde oud-Wenduine een groot kruis op, dat ze in de kerk in Blankenberge opstelden. Maar toen ze de volgende dag naar de kerk gingen, was het kruis verdwenen. Ze vonden het op exact dezelfde plaats terug als waar het eerst lag. Er werd besloten om het kruis dan maar in de kerk van Wenduine op te stellen en vissers gingen in de dagen erna naar Wenduine om te zien of het kruis er nog stond.

Tijdens de zeewijding op pinkstermaandag wordt de legende op het strand van Wenduine uitgebeeld. Blankenbergse vissers brengen het oude kruis aan land met een oude garnaalsloep en nadien wordt het kruis naar de kerk gebracht.

Bron: Volksverhalen.be


Gerelateerde blogposts
Ontdek meer